درختان کهن و باستانی بسیاری وجود دارند که نزدیک به ده ها هزار سال عمر دارند. تصور اینکه تک درختانی در رویشگاه های مختلف جهان هزاران سال زنده و پابرجا بمانند، بسیار باشکوه است. این درختان باستانی شاهد ظهور و سقوط تمدن های بسیاری بوده اند، از تغییرات اقلیمی جان سالم به در برده و حتی توانسته اند عصر صنعتی شدن انسان را هم با موفقیت پشت سر بگذارند. آنها وارثان تیمارهای مادر طبیعت از زمین هستند. درختان به ما کمک می کنند تا نگاه موشکافانه و جزئی تری به مادر طبیعت داشته باشیم. با 15 درخت باستانی که هم اکنون نیز روی کره زمین زندگی می کنند آشنا شوید.

80000 سال؛ «پاندو»
 

«پاندو» یک تک درخت نیست؛ بلکه مجموعه ای از کلونی های صنوبر لرزان است که در یوتای آمریکا زندگی می کنند. این کلونی 105 هکتاری در حقیقت از مجموعه ای از درخت هایی تشکیل شده است که همگی از نظر ژنتیکی یکسان اند و به یک سیستم ریشه ای متصلند.

این صنوبر لرزان غول پیکر حداقل 80هزار سال پیش متولد شده؛ زمانی که اجداد انسان هنوز در آفریقا به سر می بردند. برخی حتی عمر این درختزار را یک میلیون سال تخمین زده اند که در این صورت، عمر «پاندو» به 800 هزار سال بر می گردد. «پاندو» همچنین با 6615 تن وزن، سنگین ترین موجود زنده کره زمین هم محسوب می شود.

4484 سال؛ «متوشلاح»

«متوشلاح» (Methuselah) بین 4484 تا 4485 سال عمر دارد. رشد این درخت بسیار کند است و برگ های سوزنی این درخت تا 40 سال سبز می مانند.

«متوشلاح» که به «کاج زبره» نیز معروف است، کهن ترین موجود زنده روی زمین محسوب می شود که به صورت جنسی تولید مثل می کند. این درخت بومی آمریکاست و در ارتفاعات کالیفرنیا (حدود 3 کیلومتر)، در پارک ملی«آی نیو» زندگی می کند. محل زیست این درخت نشان دهنده این واقعیت است که تلاش بسیاری شده تا از آن در برابر صدمات وارده از جانب عموم مردم محافظت شود.

این درخت کهن سال در میان هم نوعان هزارساله خود در درختزاری به نام «جنگل باستانی ها» قرار گرفته است؛ اما جنگلبانان برای محافظت از آن محل دقیقش را افشا نمی کنند. اگر کسی دوست داشته باشد این درخت را ببیند، می تواند به «رشته کوه های وایت» (White Mountains) در ارتفاعات کالیفرنیا سری زده و درختان باستانی آنجا را از نزدیک ببیند؛ اما این احتمال وجود دارد که نتواند «متوشلاح» معروف را در میان هم نوعانش تشخیص دهد.

درختی که دیگر نیست: گفته می شود که نمونه قدیمی تر «متوشلاح» که «پرومتئوس» نام دارد بیش از 5 هزار سال عمر کرده است؛ اما در سال 1964/1343 در نتیجه اجازه نابخردانه ای که به «دونلد کاری» برای انجام تحقیقات داده شد، قطع شد.

براساس تحقیقات انجام شده توسط این دانشجو این درخت احتمالا بیش از 5 هزار سال عمر داشته است. این درخت نیز همانند «متوشلاح» در نوادا رشد می کرده و یکی از مکان های جذب توریست در منطقه بوده است؛ ما براساس تصمیم گیری اشتباه مسئولان آن زمان و انجام تحقیقات، نسل امروزی دیگر این شانس را ندارد که بتواند این درخت را ببیند یا حتی آن را لمس کند.
   

4000 سال؛ «سرخدار لیانگرنیو»

این سرخدار شگفت انگیز در حیاط کوچک کلیسای «دی جین» در روستای «لیانگر نیو» در شمار کشور ولز سکونت دارد. «سرخدار لیانگر نیو» بین 4 هزار تا 5 هزار سال عمر دارد. احتمال داده می شود که این درخت در عصر برنز کاشته شده باشد و در حال حاضر هم به رشد خود ادامه می دهد.

در سال 2002/1381 در مراسم بزرگداشت «ملکه الیزابت دوم»، این درخت به عنوان یکی از 50 درخت انگلیس، تزئین و به معرض نمایش عموم گذاشته شد. سرخدارها معمولا عمری طولانی دارند؛ چون شاخه های جدید با تنه اصلی درخت آمیخته شده و جزئی از آن می شوند. بنابراین وقتی تنه اصلی می میرد، این شاخه ها به زندگی ادامه می دهند. همچنین ریشه های شاخه های جدید می توانند درون ریشه اصلی رشد کنند یا در نزدیکی آن درون خاک فرو برند.
        

4000 سال؛ «سرو ابرکوه»

«سرو ابرکوه» سرونازی است که در «ابرکوه» استان یزد، ایران زندگی می کند. تخمین زده می شود این درخت که به «سرو زرتشتی» نیز معروف است؛ 4 هزار سال عمر داشته باشد. «سرو زرتشتی» یک پدیده ملی در ایران به شمار می آید و احتمالا کهن سال ترین موجودی است که در آسیا زندگی می کند. گفتنی است ارتفاع این درخت به 25 متر و محیط ساقه آن نیز به 18 متر می رسد.

3640  سال؛ «آلرس»

«آلرس» نام عمومی «Fitzroya cupressoides» است؛ یک گونه درختی سر به فلک کشیده که بومی کوه های آنداست. این درخت باشکوه در سال 1993/ 1372 در بیشه ای درون کوه های آند در جنوب مرکزی شیلی کشف شد. دانشمندان سن آن را حدود 3640 سال تخمین زده اند. بسیاری از گیاه شناسان بر این باورند که این درختان دومین درختان کهن سال روی زمین هستند. (عنوان اول متعلق به «متوشلاح» از آمریکای جنوبی است) با وجود اینکه این سروهای پاتاگونیایی (مثل آلرس) می توانند تا 45.7 متر ارتفاع داشته باشند، تنها در سال یک میلی متر رشد می کنند و بدین ترتیب می توانند سالیان سال به رشد خود ادامه دهند.

گفتنی است کسانی که برای دیدن این درخت می روند از مسیر منتهی به جایگاه درخت لذت می برند؛ چرا که تمامی زمین های اطراف این درخت برای 3500 سال دست نخورده باقی مانده اند؛ به گونه ای که می توان تصویر آینه ای درخت را روی سنگ های اطراف دید. چوب این درخت قرمزرنگ، نفوذناپذیر، نرم و براق است (رنگ خود درخت سبزرنگ است) امروزه از درختان مشابه دیگر برای ساخت خانه، هواپیما و قایق بسیار استفاده می شود؛ چرا که معتقدند چوب «آلرس» هرگز نمی پوسد.

3500 سال؛ «سناتور»

«سناتور» بزرگ ترین درخت سرو کچل در ایالات متحده است که در پارک درختی بزرگ فلوریدا در میان نخل های خرما قرار گرفته است. «سناتور» کهن سال ترین گونه درختی در میان هم نوعانش است. علاوه بر این «سناتور» بزرگ ترین گونه درختی است که در شرق رودخانه می سی سی پی زندگی می کند. تخمین زده می شود که این درخت حدود 3500 سال عمر داشته باشد. این گونه درختی به وسیله قبایل بومی منطقه (از جمله قبیله سمینول) به عنوان سمبل راهنما استفاده می شود.

اگرچه اندازه این درخت بسیار شگفت انگیز است؛ اما باید گفت طی سالیان سال اندازه آن دست خوش تغییرات بسیاری شده است؛ چرا که بلایای طبیعی بسیاری را از سر گذرانده است. در حال حاضر این درخت حدود 38متر ارتفاع دارد؛ اما ارتفاع واقعی آن حدود 50 متر بوده است. در جریان طوفانی که در سال 1925/1304 به وقوع پیوست، این درخت آسیب بسیاری را متحمل شد و همین آسیب ها موجب شد ارتفاع درخت 12 متر کاهش پیدا کند.
نام این درخت برگرفته از نام سناتور «Moses Overstree» است؛ چرا که او در سال 1927/1306 این درخت و زمین های اطراف آن را به ایالت فلوریدا اهدا کرد.

3000 سال؛ «پاتریار کادافلورستا»

این درخت با عمر تقریبی حدود 3هزارسال ، کهن ترین درخت پهن برگ است. گونه Cariniana legalis در برزیل «پاتریار کادافلورستا» نامیده می شود. این درخت مسن ترین درخت زنده برزیل است و در پارک ملی «Vassunuga» زندگی می کند.

اگرچه این درخت در برزیل مقدس شمرده می شود؛ اما بسیاری از گونه های درختی در برزیل، کلمبیا و ونزوئلا درنتیجه پاک تراشی جنگل ها در معرض تهدید قرار گرفته اند.

2500 سال؛ «ژنرال شرمان»

این درخت که حدود 2500 سال عمر دارد، غول پیکرترین چوب سرخ جهان محسوب می شود. قطر تنه این درخت آن را به بزرگ ترین درخت غیردودمانی در جهان مبدل کرده است. در سال 2006/1385 هنگامی که بزرگ ترین شاخه این درخت شکست، حصار اطرافش را از بین برد و حتی سنگفرش اطراف آن را نیز تکه تکه کرد.

«ژنرال شرمان» در پارک ملی سکویا در کالیفرنیا یافت می شود؛ جایی که 5 درخت از 10 درخت عظیم الجثه جهان در آنجا وجود دارد.

2000 سال؛ «درخت زیتون وووز»

این درخت باستانی که در جزیره «گریک» (Greek) کرت زندگی می کند، مسن ترین درخت زیتون زنده جهان محسوب می شود. این درخت یکی از 7 درخت زیتون مناطق مدیترانه ای است و تخمین زده می شود حداقل بین 2 تا 3 هزار سال قدمت داشته باشد؛ اما بسیاری از گیاه شناسان معتقدند که سن واقعی این درخت بیشتر از رقم گفته شده، است. یعنی شاید بین 3500 تا 4 هزار سال عمر داشته باشد.

این درخت هم اکنون نیز تولید می کند و زیتون های آن بسیار خوش مزده و البته گران قیمت هستند. درخت های زیتون بسیار سخت و خشک هستند؛ بنابراین در برابر بیماری و آتش سوزی بسیار مقاومند و همین مساله به عمر طولانی و گسترش آنها در بسیاری از نقاط دنیا منجر شده است. به علت طول عمر طولانی و همچنین استفاده گسترده از این درخت، در روستای «آنووووز» کرت درختان زیتون زیادی کاشته شده و مورد استفاده اهالی روستا قرار می گیرد. گفتنی است سالانه بیش از 20 هزار نفر از این درخت بازدید می کنند.

2000 سال؛ «جومون سوگی»

این درخت که در یاکوشیمای ژاپن زندگی می کند، کهن ترین و بزرگ ترین درخت «کریپتومریا»ی (نوعی سرو) جزیره است؛ به همین دلیل به این جزیره «میراث یونسکو» گفته می شود. این درخت حدود 2 هزار سال عمر دارد؛ اما تعدادی از کارشناسان معتقدند که ممکن است این درخت بیش از 5هزار سال عمر داشته باشد.

براساس این نظریه این احتمال وجود دارد که «جومون سوگی» یکی از کهن ترین درختان جهان (حتی کهن تر از «متوشلاح») باشد. صرف نظر از اعداد و ارقام،  «جومون سوگی» سزاوار این هست که در فهرست کهن سال ترین درختان روی زمین جای بگیرد.

2000 سال؛ شاه بلوط یکصد اسب

این درخت که در دامنه کوه «اتنا» در سیسیل واقع شده؛ بزرگ ترین و کهن ترین درخت شاه بلوط در جهان است. این درخت حدود 2 هزار سال عمر دارد؛ اما بسیاری از گیاه شناسان درباره سن این درخت نظر دیگری دارند. آنها معتقدند که این درخت بین 2 تا 4 هزار سال عمر دارد. این گیاه شناسان در توجیه ادعای خود می گویند که «اتنا» یکی از فعال ترین آتشفشان های جهان است و چون این درخت حدود 8 کیلومتر از دهانه آتشفشان فاصله دارد؛ بنابراین عمر آن تحت تاثیر فعالیت های آتشفشانی کمتر شده و در نتیجه حدود 2 هزار سال برآورد می شود.

2000 سال؛ «تماتوآناهر»

این درخت کائوری افسانه ای در جنگل های بارانی بسیار قدیمی «وایپوآ» واقع در زلاندنو زندگی می کند. تصور می شود که این درخت حدود 2 هزار سال داشته باشد. محیط تنه این درخت 16 متر است و همین مساله او را به چاق ترین درخت زلاندنو مبدل کرده است.

«تماتوآناهر» در زبان مائوری به معنای «پدر جنگل» است. این درخت در طوفان سال 2007/1386 آسیب بسیاری دید.

1500 سال؛ «سرو کوهی ژاردین»

این سرو کوهی ساکن جنگل ملی «کیچ» (Cache) آمریکا است. ابتدا تصور می شد درخت 3200 سال دارد؛ اما با نمونه هایی که بعدها از آن گرفته شد، سن درخت تا 1500سال کاهش یافت. «سر کوهی ژاردین» 12 متر ارتفاع دارد و محیط تنه آن 7 متر است.

1500 سال؛ «کانگیگن»

این بلوط باستانی پر گره، دور از جنگل شمالی «جگرسپریس» (Jaegerspris) در دانمارک واقع شده است. دانشمندان سن این پادشاه بلوط ها را بین 1500 تا 2000 سال تخمین زده اند که آن را مدعی عنوان مسن ترین تک درخت شمال اروپا می سازد.   

«گانگیگن» ابتدا در یک مرتع باز جوانه زده است؛ اما با نزدیک شدن سایر درختان این احتمال وجود دارد که به تدریج از بین برود.

955 سال؛ تیکوی پیر

این صنوبر نروژی پیر 4.8 متری در کوهستان فولوفالت (Fulufjallet) سوئد زندگی می کند. با 955 سال سن، «تیکوی پیر» قدیمی ترین درخت کلونی تک ساقه ای است و تنها اندک زمانی بعد از کنار رفتن کوه های یخی آخرین عصر یخبندان از اسکاندیناوی، ریشه کرده است. دانشمندان برای پی بردن به سن این صنوبر پیر، سن کربن موجود در ریشه هایش را بررسی کرده اند.

آب و هوای سخت برای هزاران سال، «تیکوی پیر» را در حد یک بوته نگه داشت؛ اما با گرم تر شدن هوا در قرن اخیر، این بوته به یک درخت بلند تبدیل شده است. کاشف این صنوبر زمین شناسی به نام «لایف کولمن» بوده است. این زمین شناس نام سگ مرده اش را روی این درخت گذاشته است.

روزی برای پاسداشت درخت

بیستم اکتبر 2012 مراسم «روزملی درختکاری» در سریلانکا برگزار و جشن گرفته شد. در کشورهای دیگری چون استرالیا، کامبوج، کاستاریکا، ایران، کنیا، مالاوی، نیوزیلند، پرتغال، امریکا، ونزوئلا و... روز ملی درختکاری در تاریخ های دیگری برگزار می شود. (15 اسفند در تقویم جمهوری اسلامی ایران به عنوان روز درختکاری نام گذاری شده است).

این روز برای نخستین بار توسط «جولیوس استرلینگ مورتون» از ایالت نبراسکا رد 10 آوریل 1872 پایه گذاشته شد. در ایالات متحده بعدها این روز (Arbor Day) به چهارمین جمعه آوریل منتقل شد. («Arbor» یک کلمه لاتین بوده و به معنای درخت است). در این روز تمامی ملت ها به کاشت درخت و مراقبت از آنها تشویق می شوند. برگزاری این روز به همه مردم این نکته را یادآوری می کند که باید از درخت ها مراقبت و نگهداری کنند، از قطع کردن آنها جلوگیری و از تمامی تلاش ها برای کاشت دانه یا نهال درخت حمایت کنند. درواقع این کارها تنها برای حفاظت از درختان نیست؛ بلکه برای حفظ حیات انسان هم ضروری است. درختان مزایای بسیاری برای ما دارند، از جمله به عنوان سپری در برابر گازهای گلخانه ای عمل می کنند هوا را پاکیزه نگه می داند، منبع اولیه اکسیژن هستند، به حفظ آب و انرژی کمک می کنند، تامین کننده مواد غذایی هستند و از اشکال مختلف آلودگی جلوگیری می کنند.

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: